[soyleyeceklerim fazla oznel kacabilir.
cunki, bir arkadasim sagolsun, odunc verdigim dvd'ler arasindan bunu izledikten sonra cosa gelip;
"abi bi film var, simdi bi tane kizla erkek kardesi filan dusuyolar yola, himm himmm himm, boyle boyle soyle soyle oluyor, hatta sonunda da abicim, aslinda (x) (y) imis! haa, tuh ya, izlememistin di mi sen?" diye son derece icten ve safca zevkimin icine ediverdi. bu yuzden, o gerilimi, tokat yeme hissini filan yasayamadim.
hem, quebec filmlerindeki (les invasions barbares gibi) o puslu karamsarliktan oldum olasi hoslasmadim. zaten kuzeylilerin filmleri de (evoyir kulemin icinde) bana zor ulasabiliyor.]
yer yer melankolik melodram havasi, tiyatro oyunu suslemeleri gozume batti. ama konunun essiz vuruculugu kadar, yonetmenin kamerayi yeri geldiginde uzgun bir golgeye, yeri geldiginde bulanik su birikintisine cevirmesi gibi ve benzeri soyleme bicemleri kiymetliydi.
[arapcanin ekranda yankilanisi da lezzet katiyor, ozlemisim.]
akip giden oykunun sahiciligine arada sirada susleme yoluyla ket vurulmasa daha iyiymis. ornegin, su meshur ---
hafifce spoiler ---
"1+1=1" diyalogunda, kizcagizin sip diye ne anlatildigini anlayip soka girmesi,
ya da universitedeki hocalarin ve derslerin epey yapistirma durmasi,
ya da cocuk kadin demeden katleden acimasiz hristiyan milislerin 7 arkadaslarini gozleri onunde kesen musluman nihat'i cezaevine bas-iskenceci olarak atamalari gibi gibi. --- hafifce spoiler ---
filmi essiz yapan yonune gelecek olursak:
---
agir spoiler ---
oyku, cagcil ve serbest bir oedipus (edip) okumasi. sozcuk olarak "incendie" ise "yangin, alev alev yanmak" benzeri anlamlara geliyor.
bir ailenin ortadogu'daki koklerini, gecmisinin kanli kirli sirlarini arastirmasi uzerinden. bir cinnet ve kiyamet durumu icinde yanan, yikilan, oradan oraya savrulan lubnan'daki yangin yerine variyor.
yasanan katisiksiz acilari bu antikcag tragedyasi cercevesinde anlatmaya calisiyor. belki bunca bela, kiyim antikcag'da yasansa... atalarimiz bizden daha iyi ders cikaracak, unutturmayacak, kusaktan kusaga aktaracak meseller uydururlardi.
kullanilan cerceveye goz atacak olursak;
mitolojideki edip de istenmeyen bir cocuktu. ayirt edici yani, daha yenidogan'ken ayak bilekleri iplerle sarildigindan, siskin ayaklari idi (oidipous sozcugu yunanca'da "sisik ayakli" anlamina gelmekte). istemeden babasinin olumune neden oldu. olecegi dusunulurken bir kargasayla kurtuldu. baskalarinin elinde buyudu. oz annesini aramayi usuna koydu, yollara koyuldu. kara yazgisi onu, oz annesinin dol yoluna surukledi. pesinden korkunc lanetler, kargislar, belalar getirerek.
edip'in yol kesip yolculari parcalayan sfenks'e karsi bilmeceyi cozerek, uygun sozcugu kullanarak kurtulmasi gibi... zavalli annecik nawal da "ene mesiyahhh" (hristiyanim ben) diye sihirli sozcugu haykirarak kervaniyla birlikte kursunlanmaktan, yakilmaktan kurtuluyor.
oykuyu, once -annesinden kalit son mektup nedeniyle- babasini arayan kiz cocugunun gozunden izliyoruz. kiz cocugu, bir tecavuz urunu olduklarini ve zorba babalarinin adini ogrendiginde bu bolum sona eriyor. denklemin bir tarafi belirleniyor. oglanin odevi olan gizli erkek kardeslerini aramak icin yola dusmesiyle son bolume geciliyor.
oykuler cakistiginda, parcalar yerine oturdugunda, mektuplar birlestiginde, bulmaca cozuluyor. tragedyanin korkunclugu, kara bir bulut gibi gun isigini bastiriyor.
bir de, gondermeleri baglantilari yakalamak icin dikkatli izlenmeli. ornegin, ana rahmi imgesini anistiran goruntuler oykunun akisi icinde cokca yer buluyor. ikizlerin yuzdugu, birbirlerine sarilip destek olduklari, ya da annenin gizli oglunu ilk kez ayirt ettigi su dolu havuz ornegin. ya da, cocuklarin dogumuna tanik olduktan bir kac saniye sonra gordugumuz, karanlik bir tunelden gun isigina (arabayla) cikis sahnesi.
--- agir spoiler ---
hulasa;
aciyi kaskati somutlayan, rahatsiz eden, yakici bir film.
Ekşi sözlük / viva paulista
